ปัญหาผิวแพ้ง่ายในเด็กเป็นเรื่องที่คุณพ่อคุณแม่หลายคนกังวลใจ เพราะผลิตภัณฑ์ที่ไม่เหมาะสมอาจทำให้อาการแพ้แย่ลงได้ บทความนี้จึงรวบรวมข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับการดูแลผิวเด็กแพ้ง่าย พร้อมทั้งแนะวิธีการเลือก ผลิตภัณฑ์อาบน้ำและสระผม ที่อ่อนโยน ปลอดภัย แถมยังช่วยบำรุงผิวของลูกน้อยให้แข็งแรงอีกด้วย
ทำความเข้าใจผิวของเด็ก และผิวแพ้ง่ายในเด็ก
ผิวของเด็กมีความบอบบางและแตกต่างจากผิวของผู้ใหญ่ ทำให้มีโอกาสเกิดอาการแพ้และระคายเคืองได้ง่ายกว่า ฉะนั้น การทำความเข้าใจลักษณะเฉพาะของผิวเด็กและผิวแพ้ง่ายในเด็กจะช่วยให้คุณพ่อคุณแม่ดูแลผิวของลูกน้อยได้อย่างเหมาะสมนั่นเอง
1. ผิวเด็ก
ผิวของเด็ก โดยเฉพาะเด็กทารกและเด็กเล็ก มีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างจากผิวของผู้ใหญ่ ดังนี้
- ผิวบางกว่า
ผิวเด็กมีความหนาเพียงครึ่งหนึ่งของผิวผู้ใหญ่ ทำให้บอบบางและไวต่อสิ่งกระตุ้นภายนอก เช่น สารเคมี แสงแดด และการเสียดสี
- ชั้นไขมันน้อยกว่า
ผิวเด็กมีชั้นไขมันที่ทำหน้าที่กักเก็บความชุ่มชื้นน้อยกว่า ทำให้ผิวแห้งง่ายและสูญเสียน้ำได้ง่าย
- ค่า pH เป็นกลางกว่า
ผิวเด็กมีค่า pH ที่เป็นกลางกว่าผิวผู้ใหญ่ ซึ่งมีค่าเป็นกรดอ่อน ๆ ทำให้เกราะป้องกันผิวตามธรรมชาติทำงานได้ไม่เต็มที่ และเสี่ยงต่อการติดเชื้อและระคายเคือง
- ต่อมเหงื่อยังพัฒนาไม่เต็มที่
ทำให้การควบคุมอุณหภูมิของผิวยังไม่ดีเท่าผู้ใหญ่ ทำให้เกิดผดผื่นจากความร้อนได้ง่าย ด้วยลักษณะเหล่านี้ ผิวของเด็กจึงต้องการการดูแลเป็นพิเศษ เพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงและความชุ่มชื้นให้กับผิว
2. ผิวแพ้ง่ายในเด็ก
ผิวแพ้ง่ายในเด็ก คือ ภาวะที่ผิวมีความไวต่อสิ่งกระตุ้นต่าง ๆ มากกว่าปกติ ทำให้เกิดอาการแพ้หรือระคายเคืองได้ง่าย ซึ่งอาการที่พบบ่อย ได้แก่
- ผิวแห้ง : ผิวขาดความชุ่มชื้น ทำให้ผิวแห้ง ลอกเป็นขุย และคัน
- ผื่นแดง : เกิดจากการอักเสบของผิวหนัง ทำให้ผิวแดง บวม และคัน
- ผดผื่น : ตุ่มเล็ก ๆ สีแดงหรือสีขาว มักขึ้นตามบริเวณใบหน้า ลำคอ หน้าอก และข้อพับ
- คัน : อาการคันเป็นอาการที่พบได้บ่อยในเด็กผิวแพ้ง่าย ทำให้เด็กเกาและอาจทำให้ผิวถลอกและติดเชื้อได้
- ผิวแห้ง : ผิวขาดความชุ่มชื้น ทำให้ผิวแห้ง ลอกเป็นขุย และคัน
สาเหตุของผิวแพ้ง่ายในเด็ก
สาเหตุของผิวแพ้ง่ายในเด็กนั้นมีหลายปัจจัยที่เกี่ยวข้อง โดยปัจจัยแรก คือ พันธุกรรม หากมีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคภูมิแพ้ เช่น โรคหอบหืด โรคแพ้อากาศ หรือโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง ลูกน้อยก็มีแนวโน้มที่จะมีผิวแพ้ง่ายมากขึ้น
ปัจจัยต่อมา คือ สิ่งแวดล้อม การสัมผัสกับสารระคายเคืองต่าง ๆ เช่น สารเคมีในผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด สบู่ น้ำหอม และฝุ่นละออง ก็เป็นตัวกระตุ้นสำคัญที่ทำให้ผิวเกิดอาการแพ้ได้ง่าย นอกจากนี้ ระบบภูมิคุ้มกัน ของเด็กที่ยังพัฒนาไม่เต็มที่ ก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ผิวมีความไวต่อสิ่งกระตุ้นต่าง ๆ มากกว่าผู้ใหญ่ ทำให้เกิดอาการแพ้และระคายเคืองได้ง่ายกว่านั่นเอง
เช็กลิสต์ ! สารเคมีที่ควรหลีกเลี่ยงในผลิตภัณฑ์สำหรับเด็ก
อย่างที่ได้บอกไปในข้างต้นว่า ผิวของเด็กโดยเฉพาะเด็กเล็กและทารก มีความบอบบางและไวต่อสารเคมีมากกว่าผู้ใหญ่ ฉะนั้น การเลือกผลิตภัณฑ์ที่ปราศจากสารเคมีอันตรายจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อป้องกันการระคายเคือง ผื่นแพ้ และปัญหาผิวอื่น ๆ ซึ่งสารเคมีที่ควรหลีกเลี่ยงในผลิตภัณฑ์สำหรับเด็ก มีดังนี้
น้ำหอม (Fragrance/Perfume)
| ลักษณะ | น้ำหอมเป็นส่วนผสมที่ใช้เพื่อเพิ่มกลิ่นหอมให้กับผลิตภัณฑ์ มักใช้คำว่า “Fragrance” หรือ “Perfume” ในฉลากส่วนผสม |
| ความอันตราย | น้ำหอมมักประกอบด้วยสารเคมีหลายชนิด ซึ่งอาจก่อให้เกิดอาการแพ้ ระคายเคือง ผื่นแดง คัน หรือแม้กระทั่งปัญหาทางเดินหายใจในเด็กบางราย โดยเฉพาะเด็กที่มีผิวแพ้ง่ายหรือเป็นโรคภูมิแพ้ |
| คำแนะนำ | ควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่ปราศจากน้ำหอม (Fragrance-free หรือ Unscented) หรือเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีน้ำหอมจากธรรมชาติในปริมาณน้อย |
สารแต่งสี (Artificial Colors/Dyes)
| ลักษณะ | สารแต่งสีสังเคราะห์ถูกนำมาใช้เพื่อเพิ่มสีสันให้กับผลิตภัณฑ์ มักระบุด้วยชื่อ CI (Color Index) และตัวเลข เช่น CI 19140 (Yellow 5) หรือ CI 42090 (Blue 1) |
| ความอันตราย | สารแต่งสีบางชนิดอาจก่อให้เกิดอาการแพ้ ผื่นคัน หรือระคายเคืองผิวหนังได้ โดยเฉพาะในเด็กที่มีผิวบอบบาง |
| คำแนะนำ | ควรหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของสารแต่งสีสังเคราะห์ เลือกผลิตภัณฑ์ที่มีสีธรรมชาติ หรือไม่มีสี |
สารกันเสีย (Preservatives)
| ลักษณะ | สารกันเสียใช้เพื่อป้องกันการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียและเชื้อราในผลิตภัณฑ์ ทำให้ผลิตภัณฑ์มีอายุการใช้งานที่ยาวนานขึ้น สารกันเสียที่พบบ่อย เช่น พาราเบน (Parabens), ฟีน็อกซีเอทานอล (Phenoxyethanol), และ MIT/MCIT (Methylisothiazolinone/Methylchloroisothiazolinone) |
| ความอันตราย | สารกันเสียบางชนิด เช่น พาราเบน อาจมีผลกระทบต่อระบบฮอร์โมน และ MIT/MCIT อาจก่อให้เกิดการระคายเคืองผิวหนังในเด็กบางราย |
| คำแนะนำ | ควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่ปราศจากพาราเบน และเลือกใช้สารกันเสียชนิดอื่นที่อ่อนโยนกว่า เช่น โซเดียมเบนโซเอต (Sodium Benzoate) หรือโพแทสเซียมซอร์เบต (Potassium Sorbate) หรือเลือกผลิตภัณฑ์ที่ระบุว่า “Paraben-free” |
สารลดแรงตึงผิว (Surfactants)
| ลักษณะ | สารลดแรงตึงผิวใช้เพื่อทำความสะอาดและทำให้เกิดฟองในผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด เช่น สบู่ แชมพู และครีมอาบน้ำ สารลดแรงตึงผิวที่พบบ่อย เช่น โซเดียมลอริลซัลเฟต (Sodium Lauryl Sulfate หรือ SLS) และโซเดียมลอริธซัลเฟต (Sodium Laureth Sulfate หรือ SLES) |
| ความอันตราย | สารลดแรงตึงผิวบางชนิด เช่น SLS และ SLES อาจทำให้ผิวแห้ง ระคายเคือง และสูญเสียความชุ่มชื้น เนื่องจากมีฤทธิ์ในการชะล้างไขมันตามธรรมชาติของผิว |
| คำแนะนำ | ควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีสารลดแรงตึงผิวที่อ่อนโยนกว่า เช่น โคคามิโดโพรพิลเบทาอีน (Cocamidopropyl Betaine) หรือกลูโคไซด์ (Glucosides) ซึ่งมีฤทธิ์ทำความสะอาดที่อ่อนโยนและไม่ทำให้ผิวแห้งตึง หรือเลือกผลิตภัณฑ์ที่ระบุว่า “SLS/SLES-free” |
แอลกอฮอล์ (Alcohol)
| ลักษณะ | แอลกอฮอล์ถูกนำมาใช้ในผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เพื่อเป็นตัวทำละลายหรือช่วยให้ผลิตภัณฑ์แห้งเร็ว แอลกอฮอล์ที่พบบ่อย เช่น เอทานอล (Ethanol), ไอโซโพรพิลแอลกอฮอล์ (Isopropyl Alcohol) หรือแอลกอฮอล์ Denat (Alcohol Denat) |
| ความอันตราย | แอลกอฮอล์บางชนิดอาจทำให้ผิวแห้ง ระคายเคือง และสูญเสียความชุ่มชื้น โดยเฉพาะในเด็กที่มีผิวแห้งหรือแพ้ง่าย |
| คำแนะนำ | ควรหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ในปริมาณมาก หรือเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีแอลกอฮอล์ในปริมาณน้อย และมีส่วนผสมที่ช่วยบำรุงผิว เช่น กลีเซอรีน หรือเซราไมด์ |
วิธีการเลือกผลิตภัณฑ์อาบน้ำและสระผมที่อ่อนโยน ปลอดภัยต่อลูกน้อย
การเลือกผลิตภัณฑ์อาบน้ำและสระผมสำหรับลูกน้อยเป็นเรื่องสำคัญที่คุณพ่อคุณแม่ต้องใส่ใจเป็นพิเศษ เพราะผิวของเด็กมีความบอบบางและไวต่อสารเคมีต่าง ๆ การเลือกผลิตภัณฑ์ที่อ่อนโยนและปลอดภัยจะช่วยลดความเสี่ยงของการระคายเคืองและอาการแพ้ได้
- เลือกผลิตภัณฑ์ที่ระบุว่า “Hypoallergenic”
คำว่า Hypoallergenic คือ ผลิตภัณฑ์นั้นได้รับการออกแบบมาเพื่อลดความเสี่ยงของการเกิดอาการแพ้ แต่ไม่ได้หมายความว่าผลิตภัณฑ์นั้นจะไม่ก่อให้เกิดอาการแพ้เลย 100% เพียงแต่ลดโอกาสลงเท่านั้น โดยทั่วไปผลิตภัณฑ์ Hypoallergenic มักมีส่วนผสมที่อ่อนโยนและหลีกเลี่ยงสารที่ก่อให้เกิดการแพ้ได้บ่อย เช่น น้ำหอม สารกันเสีย และสี
- เลือกผลิตภัณฑ์ที่ระบุว่า “Dermatologically tested”
คำว่า Dermatologically tested คือ ผลิตภัณฑ์นั้นได้รับการทดสอบโดยแพทย์ผิวหนังแล้วว่ามีความอ่อนโยนและไม่ก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อผิวหนัง การทดสอบนี้มักทำกับกลุ่มตัวอย่างเพื่อประเมินความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์
- อ่านฉลากอย่างละเอียด
การอ่านฉลากผลิตภัณฑ์อย่างละเอียดเป็นสิ่งสำคัญที่สุด เพราะจะช่วยให้คุณทราบส่วนผสมทั้งหมดในผลิตภัณฑ์ ซึ่งส่วนผสมที่ควรหลีกเลี่ยง มีดังนี้ น้ำหอม (Fragrance/Perfume), สารแต่งสี (Artificial Colors/Dyes), สารกันเสีย (Preservatives), สารลดแรงตึงผิว (Surfactants) และแอลกอฮอล์ (Alcohol)
- การทดสอบผลิตภัณฑ์ก่อนใช้จริง
ก่อนใช้ผลิตภัณฑ์ใหม่กับลูกน้อย ควรทดสอบอาการแพ้เบื้องต้น โดยเริ่มจากการทาผลิตภัณฑ์ในบริเวณเล็ก ๆ เช่น ข้อพับแขน ขา หรือหลังหู จากนั้นสังเกตอาการแพ้ เช่น ผื่นแดง คัน หรือบวม เป็นเวลา 24-48 ชั่วโมง หากไม่พบอาการแพ้ใด ๆ แสดงว่าสามารถใช้ผลิตภัณฑ์นั้นกับลูกน้อยได้อย่างมั่นใจ
บทสรุป
จะเห็นได้ว่า การเลือกผลิตภัณฑ์อาบน้ำและสระผมที่เหมาะสมและปลอดภัยเป็นส่วนสำคัญในการดูแลผิวของลูกน้อย ซึ่งการใส่ใจในรายละเอียดเหล่านี้จะช่วยให้คุณพ่อคุณแม่มั่นใจได้ว่าลูกน้อยของคุณจะได้รับการดูแลอย่างดีที่สุด !
